Trong quá trình xem bóng đá ở một số giải đấu lớn, ví dụ như giải World Cup, chắc chắn chúng ta đã từng nghe nói tới công nghệ VAR. Vậy VAR là gì? VAR có chức năng như thế nào trong một trận bóng đá? Cùng giải đáp mọi thông tin với Kqbd123 trong bài viết bên dưới.
VAR là gì?
VAR là gì? VAR là viết tắt của The video assistant referee (VAR) – hỗ trợ trọng tài bằng video – là tổ trọng tài xem xét các quyết định của trọng tài chính. Trợ lý hỗ trợ trọng tài bằng video (assistant video assistant referee – AVAR) là tổ trọng tài được chỉ định để điều hành phòng video. Trách nhiệm của AVAR là sử dụng phòng VAR xem xét các diễn biến trên sân và kiểm tra các tình huống nhạy cảm.
Sau khi được thử nghiệm ở một số giải bóng đá lớn, VAR được đưa vào Luật thi đấu bóng đá bởi Ủy ban Bóng đá Quốc tế (International Football Association Board – IFAB) vào tháng 3/2018. VAR hoạt động với tôn chỉ “can thiệp tối thiểu, lợi ích tối đa” và mục đích là tư vấn điều chỉnh các quyết định sai sót của trọng tài và phát hiện các sự cố nghiêm trọng bị bỏ sót
Quy trình hoạt động của VAR là gì?
Có 4 dạng tình huống có thể được VAR xem xét
- Bàn thắng hợp lệ/không hợp lệ: Đội tấn công phạm lỗi, bóng ra ngoài sân, bóng đi vào khung thành, việt vị, bóng chạm tay, phạm lỗi hoặc không phạm lỗi trong các tình huống đá phạt đền.
- Phạt đền/không phạt đền: Đội tấn công phạm lỗi, bóng ra ngoài sân, vị trí phạm lỗi, xác định tình huống đã xảy ra phạm lỗi hay chưa.
- Thẻ đỏ trực tiếp: Phạm lỗi trong các tình huống cơ hội ghi bàn rõ ràng, hành vi phạm lỗi nghiêm trọng, hành vi bạo lực hoặc khiếm nhã.
- Phạt thẻ sai người do nhận dạng nhầm.
Kiểm tra
VAR và AVAR tự động kiểm tra mọi quyết định của trọng tài trên sân thuộc 4 dạng tình huống được quyền xem xét. AR có thể thực hiện “kiểm tra im lặng,” thông báo cho trọng tài biết rằng không có sai sót nào đã xảy ra mà không gây trì hoãn trận đấu. Còn trong một số trường hợp khác, kiểm tra VAR có thể làm trận đấu trễ lại trong khi VAR xác định xem có xảy ra sai sót có thể hay không. Trọng tài có thể chờ đợi khởi đầu lại trận đấu để thực hiện kiểm tra này và biểu thị việc kiểm tra đang diễn ra bằng cách chỉ vào tai.
Khi VAR xác định một sai sót rõ ràng và dễ nhìn, có ba tình huống có thể xảy ra:
– Quyết định bị đảo ngược theo tư vấn của VAR.
– Đề xuất kiểm tra trên sân (OFR).
– Trọng tài chọn bỏ qua tư vấn từ VAR.
Thông thường, quyết định có thể bị đảo ngược mà không cần OFR nếu nó liên quan đến một vấn đề thực tế. Ví dụ, quyết định việt vị hoặc xem xét xem một phạm lỗi có xảy ra trong hay ngoài khu vực phạt đền có thể được VAR xác định cho trọng tài mà không cần xem xét lại. OFR thường được đề xuất khi có một quyết định chủ quan cần phải được đưa ra, như xem liệu đã có vi phạm trong trường hợp cụ thể hay xem liệu thẻ đỏ có đáng được áp dụng cho một phạm lỗi nào đó. Dù trong bất kỳ trường hợp nào, quyết định cuối cùng đều nằm trong tay trọng tài và họ có thể chọn bỏ qua hoàn toàn lời khuyên từ VAR.
Kiểm tra VAR là gì trong tình huống trên sân (On-field review – OFR)
Kiểm tra lại tình huống trên sân (OFR) chỉ có thể được tiến hành khi có đề xuất từ VAR. Điều này đảm bảo rằng trọng tài luôn đưa ra quyết định trên sân và không dựa vào OFR cho mọi quyết định gần gũi. OFR có thể được tiến hành khi bóng không còn trong trò chơi hoặc khi trọng tài dừng trận đấu với mục đích rõ ràng để tiến hành OFR.
Trọng tài biểu thị OFR bằng cách vẽ hình chữ nhật, tượng trưng cho màn hình video. OFR diễn ra trong một khu vực kiểm tra trọng tài được chỉ định (RRA), nằm cạnh sân và ở vị trí công khai để đảm bảo tính minh bạch. Những lần xem lại chậm chỉ được sử dụng để xác định điểm tiếp xúc trong các tình huống vi phạm về thể lực và bóng tay, trong khi những lần xem lại với tốc độ đầy đủ được sử dụng để xác định mức độ của vi phạm hoặc xem xét xem liệu việc bóng tay đã xảy ra trong trường hợp cụ thể. Trong lúc OFR diễn ra, VAR truyền đi nhiều lần xem lại từ các góc quay khác nhau để hỗ trợ trọng tài đưa ra quyết định.
Sau khi OFR được hoàn thành, trọng tài lại biểu thị tín hiệu truyền hình, trước khi chỉ ra quyết định đã đưa ra. Nếu bóng đã ra ngoài trò chơi, trận đấu sẽ tiếp tục với quyết định ban đầu hoặc quyết định mới nếu quyết định trên sân đã bị thay đổi. Nếu trận đấu bị dừng để tiến hành OFR và quyết định không bị thay đổi, trọng tài sẽ tiến hành bỏ bóng để tiếp tục trò chơi.
Vi phạm
Một số vi phạm liên quan đến quy trình của VAR được quy định trong Luật bóng đá. Cả cầu thủ và các viên chức của đội có thể bị cảnh cáo nếu phản đối quyết định trên sân quá mức bằng cách biểu thị tín hiệu truyền hình. Bất kỳ cầu thủ hoặc viên chức của đội nào vào khu vực kiểm tra trọng tài (RRA) cũng sẽ bị cảnh cáo. Cuối cùng, việc vào VOR sẽ khiến cho cầu thủ hoặc viên chức của đội bị đuổi khỏi trận đấu.
Vị trí đặt VAR
VAR và AVARs thường được đặt trong sân vận động nơi trận đấu diễn ra. Một số giải đấu đã bắt đầu sử dụng một vị trí kiểm tra tập trung. Ví dụ, giải Ngoại hạng Anh đặt tất cả các đội VAR trong phòng hoạt động video (VOR) tại Stockley Park ở Luân Đôn và Liên đoàn bóng đá Đức tại Cologne-Deutz. Trong mùa giải 2022, Giải nhà nghề Mỹ MLS đã tạo ra Trung tâm Đánh giá Video tại Atlanta, nơi tất cả các đội VAR của họ hoạt động.
Thuật ngữ VAR là gì?
– Kiểm tra (Check) – Quá trình mà VAR tự động kiểm tra tất cả các quyết định có thể xem xét lại. Kiểm tra có thể dẫn đến xác nhận quyết định trên sân (gọi là “kiểm tra im lặng”), thay đổi quyết định về các vấn đề thực tế (ví dụ như việt vị/ không việt vị) hoặc đề xuất kiểm tra trên sân (OFR).
– Sai sót rõ ràng và dễ nhận thấy (Clear and obvious error) – Mức độ cần thiết để đảo ngược một quyết định trên sân.
– OFR – Kiểm tra lại tình huống trên sân; quá trình xem xét diễn ra sau khi VAR đề xuất. Sử dụng khi có thể đã xảy ra sai sót rõ ràng và dễ nhìn đối với một quyết định chủ quan.
– RO – Người điều hành phát lại (Replay operator); viên chức không phải là trọng tài giúp đỡ các trọng tài video bằng cách quản lý các cuộc phát sóng và tìm các góc quay tốt nhất để đưa ra quyết định đúng đắn.
– RRA – Khu vực kiểm tra trọng tài (Referee review area); nơi diễn ra OFR, nằm kế bên sân và luôn được nhìn thấy.
– VAR – Trọng tài trợ giúp video (Video Assistant Referee); trọng tài chính có nhiệm vụ kiểm tra tất cả các tình huống có thể xem xét lại và đề xuất kiểm tra trên sân (OFR) nếu có thể đã xảy ra sai sót rõ ràng và dễ nhìn. VAR là trọng tài có kinh nghiệm hiện tại hoặc đã từng qua đào tạo.
– AVAR – Trợ lý VAR (Assistant VAR); viên chức giúp đỡ VAR bằng cách theo dõi hành động trực tiếp trên sân trong khi VAR đang tiến hành “kiểm tra” hoặc “xem xét”.
– Offside VAR – Viên chức AVAR chịu trách nhiệm dự đoán và kiểm tra các tình huống việt vị có thể ảnh hưởng đến kết quả trận đấu.
– Support VAR – Viên chức AVAR chịu trách nhiệm điều phối giao tiếp giữa các viên chức VAR và tập trung vào dữ liệu phát sóng truyền hình.
– Trọng tài video – Loại trọng tài trong trận đấu, cùng với các trọng tài trên sân. Bao gồm VAR và bất kỳ AVAR nào.
– VOR – Phòng hoạt động video (Video operation room); phòng mà đội VAR đặt trụ sở. VOR có thể nằm trong hoặc gần sân vận động hoặc ở một vị trí tập trung như trung tâm phát sóng.
Một số tranh cãi về VAR là gì?
World Cup 2018 là giải đấu đánh dấu sự ra mắt chính thức của VAR. Trong giai đoạn vòng bảng, tổng cộng có 335 sự cố đã được kiểm tra bởi VAR, trung bình khoảng bảy sự cố mỗi trận đấu. Và có mười bốn quyết định của trọng tài đã thay đổi hoặc bị phủ nhận sau khi được xem xét bởi VAR. FIFA cho biết, hệ thống VAR đã đạt tỷ lệ thành công lên đến 99.3%, vượt xa tỷ lệ 95% của các quyết định chính xác khi không có VAR.
Việc sử dụng VAR đã được công nhận là một yếu tố quan trọng giúp kỳ World Cup 2018 trở thành một trong những giải đấu sạch nhất kể từ năm 1986. Không có thẻ đỏ nào được rút ra trong 11 trận khai mạc và chỉ có bốn cầu thủ bị đuổi khỏi sân trong suốt giải đấu, đây là con số thấp nhất kể từ năm 1978. Số lượng bàn thắng từ quả phạt đền đã tăng lên đáng kể, với 22 bàn được ghi từ 29 quả phạt đền, vượt qua kỷ lục trước đó là 17 quả phạt đền được thiết lập tại giải đấu năm 1998. Sự gia tăng này được cho là do VAR đã giúp phát hiện những sai sót mà trước đây có thể đã không bị thổi phạt.
Chỉ trích nặng nề nhất về VAR là hệ thống này triệt tiêu cảm xúc trong bóng đá. Nhiều tình huống ghi bàn bị kiểm tra đi, kiểm tra lại, do đó cầu thủ và người hâm mộ phải chờ đợi thay vì ăn mừng bàn thắng. Một khía cạnh khác sự xuất hiện của VAR khiến trận đấu trở nên lâu hơn vì mất thời gian kiểm tra. Trung bình mỗi tình huống check VAR tốn khoảng 80 giây, tức mỗi trận đấu có thể kéo dài thêm 5-10 phút.
Trên đây là toàn bộ giải đáp cho thắc mắc VAR là gì? Quy trình hoạt động của VAR như thế nào? Hy vọng rằng với những kiến thức mà Kqbd123 tìm hiểu bên trên, mọi người có thể bổ sung thêm những kiến thức mới trong lĩnh vực bóng đá.
